با پیشرفت روز افزون علم و ورود تکنولوژی به فرایند طراحی و تولید دوچرخه، انواع مختلفی از دوچرخه‌ها به وجود آمده است٬ به همین دلیل هم هر شخصی در هنگام خرید دوچرخه با گزینه‌های انتخابی بسیار متنوعی رو به رو خواهد شد. برای اینکه بتوان مناسب‌ترین دوچرخه را انتخاب کرد باید با انواع دوچرخه آشنا شده و اطلاعات کافی در مورد ویژگی‌ها و کاربردهای هر کدام به دست آورد.
- دوچرخه‌های کوهستان
دوچرخه‌های کوهستان برخلاف دوچرخه‌های شهری، تایرهای پهن‌تری دارند. این تایرها معمولا دارای آج‌هایی هستند که باعث اصطکاک بیشتر با سطح زمین میشود تا از لیزخوردن دوچرخه در مسیرهای ناهموار و لغزنده جلوگیری شود.
دوچرخه‌ی کوهستان باید دارای دنده باشد که دوچرخه‌سوار بتواند به کمک آن به‌راحتی در مسیرهای شیبدار یا صعب‌العبور حرکت کند. یکی از مهم‌ترین قطعاتی که در این دوچرخه‌ها استفاده میشود، دوشاخ است. در واقع دوشاخ این دوچرخه‌ها باید از فلزات مستحکمی ساخته شده باشد تا در صورت فراز و فرود‌های زیاد در زمان حرکت، از صدمه‌دیدن چرخها و قطعات متصل به آن جلوگیری کند.
کمک فنرهای این نوع دوچرخه‌ها بسیار خاص هستند تا بتوانند تعلیق مناسب را برای مسیرهای شیب دار به همراه داشته باشند.
برخی از افراد از این نوع دوچرخه برای دوچرخه سواری در جاده و مسافرت نیز استفاده می‌کنند ولی بهتر است که این مدل فقط برای مناطق کوهستانی مورد استفاده قرار گیرد.
دوچرخه کوهستان بعد از دوچرخه های هایبرید بیشترین تولید را به خود اختصاص داده است.
در قدیم معمولاً این دوچرخه‌ها ۸، ۹ و ۱۰ دنده در عقب و ۳ دنده در جلو داشتند، اما اکنون با پیشرفت این سبک از دوچرخه استانداردهای آن دستخوش تغییرات زیادی شده است و در جدیدترین مدل‌ها دنده در عقب به تعداد ۱۲ و در جلو به تعداد ۱ تغییر داده شده است. این فرایند باعث شده است که وزن سیستم دنده کمتر و نیز بازدهی بالاتری برای مسابقات داشته باشد.
دوچرخه‌های کوهستان که اختراعی نسبتا جدید در دنیای دوچرخه هستند معمولا به کمک فنرها، تایرهای پهن‌تر و بدنه‌های مقاومتر شناخته می‌شوند. این دوچرخه‌ها با دارا بودن گستره نسبتا زیاد دنده، امکان بالا رفتن از شیب‌های تند و پایین آمدن های سریع را فراهم می‌کنند. فرمان‌های صاف کنترل بیشتری به دوچرخه سوار می‌دهند و در مدل‌هایی که معمولا مخصوص سراشیبی‌های تند ساخته شده اند، بودن کمک فنر عقب می‌تواند کمک بزرگی باشد.
- دوچرخه‌های جاده
این مدل دوچرخه برای این منظور ساخته شده است بتواند بهترین سواری را به دوچرخه سوار در جاده‌های آسفالتی ارائه دهد. برای کسانی که می‌خواهند بین شهری دوچرخه سواری کنند و جاده نیز بسیار هموار و آسفالت است این مدل بسیار گزینه خوبی است. آنها دارای لاستیک‌های صاف و نازک هستند و حتی می‌توانند برای مسابقه دادن در جاده نیز مورد استفاده قرار گیرند. باید بدانید که برای حمل بار این مدل دوچرخه اصلا مناسب نیست. گاهی اوقات به این نوع دوچرخه‌ها، دوچرخه‌های همه کاره گفته میشود چرا که می‌توانند در انواع و اقسام شرایط مختلف مانند شن، ماسه و حتی آسفالت سواری خوبی را ارائه دهند. مزیت بزرگ این نوع دوچرخه‌ها علاوه بر همه کاره بودنشان، مقرون به صرفه بودن آنها است. اگر در طول روز در داخل شهر به صورت طولانی مدت سوار دوچرخه می‌شوید بهتر است این نوع دوچرخه‌ها را برای خود انتخاب نمایید.
این مدل دوچرخه به سه دلیل مناسب جاده های آسفالت می باشد :
- نازکی لاستیک ها که اصطکاک با زمین را کم می کند.
- فرمان پائین که اصطکاک با هوا و باد کم می کند.
- فرم قرار گرفتن دوچرخه سوار که خم می شود و به راحتی سرعت گرفته و می تواند به سرعت از مکانی به مکان دیگر برود.
البته باید مراقب شیار و شکافها و چاله های موجود در جاده باشید زیرا در اثر کوچکترین شکاف جاده طوقه های این چرخها ضربه دیده و کج می شود .
- دوچرخه های شهری
دوچرخه های شهری قدیمی ترین سبک هستند که با پیشرفت تکنولوژی و شناخت بازار و سلیقه جامعه، شکل این سبک دوچرخه دچار تغییرات شده است.
دوچرخه های شهری می توانند تک سرعته و یا دارای دنده باشند. می توان طرح های کلاسیک این سبک را در کنار سبک های جدید کماکان مشاهده و یا تهیه کرد. این دوچرخه برای استفاده و تردد داخل شهر طراحی شده و گاها دیده می شود که از بعضی از مدل های این سبک برای سفر با دوچرخه هم استفاده میشود.
البته مدل های جدید آنها بسیار شبیه دوچرخه کوهستان بوده از خصوصیات این دوچرخه ها بدون دنده بودن آنها است که استفاده از آنها را در خیابان های بدون شیب امکان پذیر می سازد البته افرادی هستند که مسیر های شیبدار را هم از آن استفاده می کنند ولی زور بازو و انرژی فراوان می طلبد .
از دیگر خصوصیات این دوچرخه ها داشتن گلگیر جهت آب های جاری در خیابان ها و باران می باشد و یا سبد بر روی دوچرخه و زین پهن و بزرگ که همگی این ها می تواند باعث سنگین شدن دوچرخه شود . در مدل های جدید از دنده استفاده شده که برای شهرهای کوهستانی با توجه به شیب دار بودن شهر مدل بدون دنده توصیه نمی شود .
- دوچرخه‌های هیبریدی
دوچرخه‌های هیبرید به دوچرخه‌هایی گفته میشود که کاربردی شبیه به دوچرخه‌های کوهستان یا شهری دارند. درواقع این دوچرخه‌ها برای استفاده در هر دو محیط کاربرد دارند؛ با این تفاوت که نمی‌توان از آنها برای کوه‌پیمایی استفاده کرد و تنها مناسب استفاده در دامنه‌ی کوه یا محیط‌هایی هستند که شیب کمتری نسبت به ارتفاعات کوهستان دارند. این دوچرخه‌ها ویژگی‌هایی نظیر دوچرخه‌های کوهستان دارند؛ فقط پهنای چرخ آنها از دوچرخه‌های کوهستان کمتر است.
هزینه خرید این مدل دوچرخه‌ها به دلیل آپشن های موجود بر روی آن زیادتر است. دوچرخه‌های هیبریدی را می‌توان در جاده‌های آسفالت مورد استفاده قرار داد اما به اندازه دوچرخه‌های جاده‌ای سبک و کارآمد نیستند. اگر قصد دوچرخه سواری در داخل شهر را دارید و هزینه برای شما مهم نیست این مدل را انتخاب نمایید.
در واقع بیس دوچرخه هیبریدی همان دوچرخه شهری است که ممکن است به سمت دوچرخه های کوهستان و یا به دوچرخه جاده (کورسی) گرایش پیدا کند می توان مثلثی را فرض کرد که در یک ضلع آن دوچرخه شهری و در ضلع دیگر دوچرخه کوهستان و در ضلع دیگر دوچرخه کورسی قرار دارد و با ترکیب این سه سبک از دوچرخه، دوچرخه هیبریدی شکل گرفته است. حال می تواند این گرایش به یک و یا دو سبک از این دوچرخه ها بیشتر باشد همین موضوع باعث می شود که تنوع زیادی در دوچرخه های هیبرید داشته باشیم.
می توان گفت دوچرخه های هیبریدی که گرایش به دوچرخه های کورسی دارند سرعت در آنها در اولویت قرار داده شده و دوچرخه هایی که به سمت سبک کوهستان گرایش دارد الویت مهارت و راحتی در آنها قرار داده شده است. اما تمامی آنها بر پایه راحتی طراحی شده اند که مناسب دوچرخه سواری در شهر هستند. با این که دوچرخه های تورینگ یا توریستی مخصوص سفر وجود دارند این سبک از دوچرخه هم بسیار مورد علاقه کسانی است که با دوچرخه سفر می کنند چرا که به راحتی ترک بندها و خورجین های سفر بر روی این دوچرخه نصب می شود.
- دوچرخه پیست
این دوچرخه ظاهرا همانند دوچرخه جاده می باشد. با این تفاوت که در دوچرخه پیست ترمز و دنده وجود ندارد و دوچرخه سوار فقط باید رکاب بزند و سرعت خود را با رکاب زدن تنظیم نماید.
در این دوچرخه دوران رکاب فقط به سمت جلو می باشد و نمی توان رکاب را به سمت عقب حرکت داد زیرا تنها دنده عقب دوچرخه است و دوچرخه سوار از حرکت یکنواختی در پیست برخوردار می شود.
این دوچرخه وزن بسیار سبکی دارد.
این پیست‌ها دارای یک مسیر بیضی شکل خاص هستند تا دوچرخه‌ها بتوانند داخل پیست با سرعت بالا حرکت کند. دورچرخه ثابت قابلیت سر خوردن ندارد. یعنی شما هنگام حرکت باید پای خود را حتما روی پدال قرار دهید تا حرکت آن متوقف نشود. صندلی آن نیز کاملا صاف است.
نکته مشخص این است که این نوع دوچرخه‌ها را نمی‌تواند بیرون از پیست مورد استفاده قرار داد چراکه فقط مخصوص مسابقات طراحی شده‌اند.
- دوچرخه‌های تاشو
این نوع دوچرخه‌ها مناسب برای افرادی است که باید با دوچرخه خود سفر کنند و یا کسانی که می‌خواهند یک دوچرخه را در قایق یا ماشین خود نگهداری نمایند تا در صورت لزوم از آن استفاده کنند. همچنین برای مسافرانی که با دوچرخه مسافرت می‌کنند و در بین راه نیاز است که سوار اتوبوس یا قایق شوند این نوع دوچرخه بهترین انتخاب است.
دوچرخه‌های تاشو معمولا برای اینکه فضای کمی را اشغال کنند دارای چرخ‌های کوچکی هستند که این مورد باعث میشود کارایی یک دوچرخه معمولی را نداشته باشد اما با داشتن طبقه قامه بزرگ، این مشکل را حل می‌کنند.
استفاده کننده‌ها از این نوع دوچرخه بیان می‌کنند که مزایای آن بیشتر از معایبش است.
- دوچرخه تایر پهن
تایرهای این نوع دوچرخه بسیار پهن است و این موضوع باعث فرو نرفتن چرخ به داخل شن، ماسه، و یا برف میشود. این نوع دوچرخه‌ها اکثراً برای مسیرهای ساحلی و یا برفی طراحی و ساخته شده‌اند. قطر تایرهای آن از 3.8 اینچ شروع و به 5 اینچ نیز می‌رسد.
- دوچرخه‌های برقی
دوچرخه برقی که به آن «E-bike» هم گفته می شود دوچرخه‌هایی هستند مجهز به یک موتور الکتریکی کوچک که دوچرخه‌سوار را در طی کردن مسیر یاری می‌کنند. انواع مختلف بسیاری از دوچرخه‌های برقی در جهان وجود دارند، از مدل‌هایی که دارای یک موتور برقی کوچک هستند و پدال زدن را ساده‌تر می‌کنند تا مدل‌هایی که به یک موتورسیکلت کوچک (موتورگازی) نزدیکترند. دوچرخه برقی از باتری‌های قابل شارژ استفاده می‌کند و معمولاً می‌تواند با سرعتی بین 25 تا 50 کیلومتر در ساعت حرکت نماید. به طور متوسط دوچرخه‌های برقی با یک باتری کاملاً شارژ شده می‌توانند مسافت بین 25 تا 70 کیلومتر را طی کنند که البته طول این مسافت بستگی به کیفیت دوچرخه، کیفیت باتری، شرایط جاده و حتی دمای هوا و شرایط جوی دارد.
